اولین حق ثبت اختراع ترانزیستور اثرمیدان در سال ۱۹۲۸ در آلمان توسط
فیزیک دانی به نامJulius Edgar Lilienfeld ثبت شد، اما او هیچ مقالهای در
باره قطعه اش چاپ نکرد و این سه ثبت اختراع از طرف صنعت نادیده گرفته شد.
در سال ۱۹۳۴ فیزیکدان آلمانی دکتر Oskar Heil ترانزیستور اثر میدان دیگری
را به ثبت رساند. هیچ مدرک مستقیمی وجود ندارد که این قطعه ساخته شدهاست،
اما بعداً کارهایی در دهه ۱۹۹۰ نشان داد که یکی از طرحهای Lilienfeld کار
کرده و گین قابل توجهای دادهاست. اوراق قانونی از آزمایشگاههای ثبت
اختراع بل نشان میدهد که Shockley و Pearson یک نسخه قابل استفاده از
اختراع Lilienfeld ساختهاند، در حالی که آنها هیچگاه این را در تحقیقات و
مقالات خود ذکر نکردند. ترانزیستورهای دیگر، در ۲۳ دسامبر ۱۹47 Wiliam
Shockley, John Bardeen و Walter Brattain موفق به ساخت اولین ترانزیستور
اتصال نقطهای در آزمایشگاه بل شدند. این کار با تلاشهای زمان جنگ برای
تولید دیودهای مخلوط کننده ژرمانیم خالص «کریستال» ادامه یافت، این دیودها
در واحدهای رادار بعنوان عنصر میکسر فرکانس در گیرندههای میکروموج استفاده
میشد. یک پروژه موازی دیودهای ژرمانیم در دانشگاه Purdue موفق شد
کریستالهای نیمه هادی ژرمانیم را با کیفیت خوب که در آزمایشگاههای بل
استفاده میشد را تولید کند. سرعت سوئیچ تکنولوژی لامپی اولیه برای این کار
کافی نبود، همین تیم Bell را سوق داد تا از دیودهای حالت جامد به جای آن
استفاده کنند. آنها با دانشی که در دست داشتند شروع به طراحی سه قطبی نیمه
هادی کردند، اما دریافتند که کار سادهای نیست. Bardeen سرانجام یک شاخه
جدید فیزیک سطحی را برای محاسبه رفتار عجیبی که دیده بودند ایجاد کرد و
سرانجام Brattain و Bardeen موفق به ساخت یک قطعه کاری شدند. آزمایشگاههای
تلفن بل به یک اسم کلی برای اختراع جدید نیاز داشتند: «سه قطبی نیمه
هادی»، «سه قطبی جامد»، «سه قطبی اجزاء سطحی»، «سه قطبی کریستال» و
«لاتاتورن» که همه مطرح شده بودند، اما «ترانزیستور» که توسط John R.
Pierce ابداع شده بود، برنده یک قرعه کشی داخلی شد. اساس وبنیاد این اسم در
یاداشت فنی بعدی شرکت رای گیری شد: ترانزیستور، این یک ترکیب مختصر از
کلمات «ترانسکانداکتانس» یا «انتقال» و «مقاومت متغیر» است. این قطعه
منطقاً متعلق به خانواده مقاومت متغیر میباشد و یک امپدانس انتقال یا گین
دارد بنابراین این اسم یک ترکیب توصیفی است. -آزمایشگاههای تلفن بل-
یاداشت فنی(۲۸ می۱۹۴۸) در آن زمان تصور میشد که این قطعه مثل دو لامپ خلإ
است. لامپهای خلإ هدایت انتقالی دارند بنابراین ترانزیستور مقاومت انتقالی
دارد. و این اسم میبایست متناسب با نام دیگر قطعات مثل وریستور، ترمیستور
باشد. و نام ترانزیستور پیشنهاد شد.
بل فوراً ترانزیستور تک اتصالی را جزء تولیدات انحصاری شرکت Western
Electric، شهر Allentown در ایالت Pennsylvania قرار داد. نخستین
ترانزیستورهای گیرندههای رادیو AM در معرض نمایش قرار گرفتند، اما در واقع
فقط در سطح آزمایشگاهی بودند. بهرحال در سال ۱۹50 Shockley یک نوع کاملاً
متفاوت ترانزیستور را ارائه داد که به ترانزیستور اتصال دوقطبی معروف شد.
اگرچه اصول کاری این قطعه با ترانزیستور تک اتصالی کاملاً فرق میکند،
قطعهای است که امروزه به عنوان ترانزیستور شناخته میشود. پروانه تولید
این قطعه نیز به تعدادی از شرکتهای الکترونیک شامل Texas Instrument که
تعداد محدودی رادیو ترانزیستوری بعنوان ابزار فروش تولید میکرد داده شد.
ترانزیستورهای اولیه از نظر شیمیایی ناپایدار بودند و فقط برای کاربردهای
فرکانس و توان پایین مناسب بودند، اما همینکه طراحی ترانزیستور توسعه یافت
این مشکلات نیز کم کم رفع شدند. اگرچه اغلب نادرست به Sony نسبت داده
میشود، ولی اولین رادیو ترانزیستوری تجاری Regency TR-1 بود که توسط
Regency Division از I.D.E.A (گروه مهنسی توصعه صنعتی) شهر Indianapolis
ایالت Indiana ساخته شده و در ۱۸ اکتبر ۱۹۵۴ اعلام شد. آین رادیو در نوامبر
۱۹۵۴ به قیمت ۹۵/۴۹ دلار(معادل با ۳۶۱ دلار در سال ۲۰۰۵) به فروش گذاشته
شد و تعداد ۱۵۰۰۰۰ از آن به فروش رفت. این رادیو از ۴ ترانزیستور استفاده
میکرد وبا یک باتری ۵/۲۲ ولتی راه اندازی میشد. هنگامیکه Masaru Ibuka،
موسس شرکت ژاپنی سونی از آمریکا دیدن میکرد آزمایشگاههای بل ارائه مجوز
ساخت شامل ریز دستوراتی مبنی بر چگونگی ساخت ترانزیستور را اعلام کرده
بودند. Ibuka مجوز خرید ۵۰۰۰۰ دلاری پروانه تولید را از وزیر دارایی ژاپن
گرفت و در سال ۱۹۵۵ رادیوی جیبی خود را تحت مارک سونی معرفی کرد.بعد از دو
دهه ترانزیستورها بتدریج جای لامپهای خلإ را در بسیاری از کاربردها گرفتند
و بعدها امکان تولید دستگاههای جدیدی از قبیل [مدارات مجتمع] و
رایانههای شخصی را فراهم آوردند. از Shockley, Bardeen و Brattian بخاطر
تحقیقاتشان در مورد نیمه هادیها وکشف اثر ترانزیستر با جایزه نوبل فیزیک
قدردانی شد.
